Aşırı düşünme (overthinking) bir konu üzerine çok uzun bir süre yoğunlaşmak ve düşünmektedir. Bu uzun süre bir noktadan sonra kişinin günlük hayatını etkileyecek noktalara kadar varabilir. Kişi uzun saatler boyu düşünürken çözüme yaklaştığını zannetse dahi overthinking çoğu zaman sonuca ulaşılan bir düşünce biçimi değildir.

Aşırı düşünme; bir sohbet içerisindeyken karşındakini dinlemek yerine cevap olarak ne söyleyeceğiniz üzerine düşünmek şeklinde ortaya çıkabilir. Aşırı düşünme bir noktadan sonra gelecek felaket beklentilerini doğurur, çünkü düşünce akışı uzadıkça olumsuz senaryoların üretimini tetikler.

Aşırı Düşünme Belirtileri

Aşırı düşünmenin en sık görülen belirtilerinden biri uykuya dalmada yaşanan güçlüklerdir. Özellikle uykuya hazırlık aşamasında yoğunlaşan düşünce süreci kişinin gevşemesini engeller. Daha öncede bahsedildiği gibi olumsuz senaryoların üretildiği aşırı düşünme eylemi belirli bir noktadan sonra anksiyete ve depresyon gibi psikiyatrik rahatsızlıklara yol açabilir.

Aşırı düşünme belirli psikolojik bozukluklara yol açıyor ancak zaman zaman bu psikolojik bozuklukların sonucu olarak da karşımıza çıkabilir. Örneğin sınav kaygısı olan bir genç, sınav kaygısı olduğu için sınav konusunda aşırı düşünme eğilimindedir. Aynı zamanda aşırı düşündüğü için sınav kaygısı giderek daha da artmaktadır.

Overthinking Nasıl Yenilir?

Aşırı düşünme ile başa çıkmak öz farkındalık çalışmaları ile mümkündür. Düşünme şeklimiz bir alışkanlıktır. Bu alışkanlığı değiştirmek bilinçli bir çaba ile olur. Özellikle psikoterapide kişinin olumsuz düşünce kalıpları tespit edilerek yeniden işlenir. Aşırı düşünme durumu bu bağlamda psikoterapinin bir konusudur.

Düşüncelerinizi yazmak, düşüncelerinizi incelemek açısından size çok yardımcı olacaktır. Psikoterapi sürecinde özellikle kaygılı ve olumsuz düşünceler not edilerek işlenir ve irdelenir. Aşırı düşünmenize sebep olan tüm düşüncelerinizi not alın ve kaygılarınızın gerçekliğini sorgulayın.

Düşüncelerimiz üzerinde kontrol sahibi olduğumuzu görmek bize iyi hissettirir. Aşırı düşünmeyi durduramadığınız noktalarda kendinize bir zaman belirleyin. Ertelemek ya da düşünmek için kendinize randevu vermek olarak düşünebilirsiniz. Örneğin aynı zamanda zihninizi rahatlatacak, hoşlandığınız bir aktiveye zaman ayırmak ve olumsuz düşünceler ile başa çıkmak istiyorsunuz; bir kitap okurken aklınıza gelen ısrarlı bir düşünceye karşı ”Şu an kitap okuyorum, bu sayfayı bitirdiğimde seninle ilgileneceğim.” ya da iş yerinde yoğun bir mesai esnasında aklınıza gelen bir düşünceye karşı ”Akşam eve döndüğümde bunu düşüneceğim.” demek gibi.. Unutmayın, ısrarlı düşünceleriniz küçük huzursuzluk çıkaran çocuğunuz gibidir. O ses sizi rahatsız edebilir ancak her seferinde dönüp ona istediğini vermezsiniz.

Bilişsel Davranışçı Terapi, kişinin düşünce kalıplarını anlamasına ve olumsuz düşüncelerle başa çıkmasına yardımcı olan etkili bir terapi yöntemidir. Birey, irrasyonel düşünceleri tanımlayarak, bunları değiştirmeyi öğrenir ve daha sağlıklı düşünce kalıpları geliştirir. Aşırı düşünme ile ilgili BDT kapsamında profesyonel bir destek almak için Ayşenur Acar’dan randevu alabilirsiniz.